Sunday, May 13, 2018

Zor Şartlar ve Üretkenlik - Tarihte Büyük Güçlerin Yükselişi 2 Hollanda

Çin uluslararası tv şirketi tarafından hazırlanan ve bazı ülkelerin geçmişlerini içeren bir belgesel serisine denk geldim.

İlk izlediğim belgesel ise Tarihte Büyük Güçlerin Yükselişi 2 Hollanda idi. Çok ilginç ve günümüze uyarlanacak bir takım dersler içeriyordu.



Hollanda, 1500 lü yılların son dönemlerinde  İspanya kralına bağlı olarak  yönetilen bir ülke idi. Bir süre sonra İspanya kralı bir takım icraatlarda bulundu. Hollanda'yı İspanya'nın ayrılmaz bir parçası ilan etti. Siyasi yapılanmayı değiştirdi. Hollanda'ya yeni bir vali atadı. Bunların hepsi Hollandalılar tarafından kabul gördü. Ne zaman İspanya Kralı, Hollanda halkının para kesesine el atmaya başladı, o zaman halk ayaklanma gösterdi ve buna razı olmadı. Ardından bir direniş ve ayaklanma başladı. İspanya Kralı ilk aşamada 6 yıldan kısa bir süre içerisinde 150 bin Hollandalı'yı öldürttü. Bunun ardından Hollanda şehirleri birleşmekten başka bir çözüm olmadığı gerçeği ile yüzleşti. Hollandalıların birleşmesi ve İspanya Kralı Philip'in diğer Avrupa ülkeleri ile de savaşırken gücünü kaybetmesi, ibreyi Hollanda lehine çevirdi.

Hollandalılar bu arada ülkeyi yönetmek için yetkiyi Britanya kraliçesi 1. Elizabeth'e vermek istediler. Hollandalılar için ticari çıkarlar, siyasi konulardan daha önde gelmekte idi. Fakat 1. Elizabeth'in Hollanda savunması için istediği bütçe İspanya Kralı'nın istediği bütçeden daha fazla olunca yine anlaşma olmadı. 7 şehrin tüccar elitleri bir araya gelerek Hollanda'da Cumhuriyeti ilan etti. Bu bir nevi aile şirketi gibi görülmekte idi. Bunun ardından Hollanda'nın ayakta kalmak için yeterli kaynağı yoktu. Bağımsızlığı kazanmadan önce İspanya ile yapılan ticaret, en büyük gelir kalemlerinden birisi idi. Ardından, İspanya Kralı ile yaşanan olaylarla beraber, İspanya kralı bütün limanları Hollanda gemilerine kapattı. Hollanda için ekonominin can damarı kesilmiş oldu. Yeni kurulan cumhuriyet bu zor durumdan nasıl kurtulacağını kısa sürede buldu. Hafif gemilerini dünyanın diğer ülkelerine  göndermeyi planladılar. Ancak, bunun için ise büyük bir kaynak gerekli idi. Hollanda Doğu Hindistan şirketi dünyada o zamana kadar benzeri olmayan bir yapı ile kuruldu. İlk müşterek holding şirketi idi. İnsanlar şirket binasına gelip, ne kadar verdiklerini yazdırıp, bunun karşılığında hisse senedi aldılar. Bütün toplumdan finansal rakam toplanmış ve dışa yayılmak için gerekli kaynak oluşturulmuştu. Bunun genel nedeni insanların zengin olma isteği ve hükümetin de bu şirketten hisse alıp, insanlara güven vermesi idi. Bunun ardından ise ilk banka, yine Hollanda'da kurulmuş oldu.

Zor durumlarda ve kısıtlı kaynaklarda insanların üretkenliği artabilmekte, insanlar bunu doğru yere yönlendirip, çok başarılı işler çıkarılabilmektedir. Belki yeni buluşlara bile sebebiyet verilmekte idi.

Belgeselin tamamı


No comments: